'
FULVIO ROITER
Salvador Bahia
Rond 1960
* Yeshua *
__
Vertaald
en
Bekommentarieerd
door
Bram Moerland
____
Proloog
<< Dit zijn de geheime woorden
die de levende Yeshua sprak
en die zijn opgeschreven door
Judas Thomas de Tweeling . >>
<< Het Thomasevangelie
begint meteen al spannend :
" Dit zijn de geheime woorden . . . "
_ _ _
Laten we eerst eens stilstaan bij het woord
' tweeling ' .
_ _ _ >>
Hier spring ik ,
nog vóór mijn
kommentaar
en
mijmeringen ,
even in :
1
' Jezus '
vervang ik door
' Yeshua '
2
ik vraag iedereen
indulgentie
voor het feit dat ik
' je '
vervang door het
rijkere , sterkere
' gij ' en ' u '
Dank U
<< In het Thomasevangelie
is ook
' tweeling '
een geheim woord ,
dat wil zeggen dat de betekenis
niet
alledaags is ,
maar
symbolisch . >>
3
Ik gebruik
de Libertas schrijfwijze ,
deze geeft veel beter
- onder andere -
de nadrukken
en
het ritme weer .
Zij heeft wel
een verpletterend nadeel :
zij verplicht tot
denken .
<< Waar gaat het dan over ?
Het gaat over de twee naturen van de mens .
Die vormen samen een tweeling .
We hebben als mens twee naturen .
De ene is de persoonlijke natuur ,
waarbij men zichzelf ervaart
als in de tijd geplaatst ,
met een geboorte en een dood .
Dat is de mens
met een geschiedenis
en een persoonlijke identiteit .
Daarbij hoort
' het persoonlijk bewustzijn '.
De tweede natuur van de mens
is zijn tijdloze goddelijke kern .
Deze tijdloze goddelijke kern van de mens
heet in de gnostiek
' de Christus ' of de ' Christusnatuur ' .
' De Christus ' woont in elke mens .
Doel van de gnostiek :
het persoonlijk bewustzijn
te verbinden met
het Christusbewustzijn .
Dat heet in de gnostiek symbolisch :
' de vereniging in het bruidsvertrek ' .
_ _ _
Thomas zegt hier dus eigenlijk :
' Ik weet dat ik een tweeling in mij heb ,
en ik ga u vertellen
hoe ook u
die tweeling in uzelf kunt leren kennen .' >>
Verscheidene malen
heb ik reeds over Yeshua geschreven :
106 'Het Libertas manifest '
439 ' Éénziel '
458 ' Oorlogsnaam
Waldemar Libertas '
467 ' De 2 grootste genocides '
547 ' Denkend aan Yeshua '
Verbijsterend
voor mij
hoe de filosofie
van deze leerling van Pythagoras ,
- méér dan leerling ,
mens , ja ,
"enkel" mens ,
maar wat voor één ! , -
vaak raakt ,
lijkt op
de modernste filosofieën ,
de vrijheidsfilosofieën ,
de Libertasfilosofie .
Ook
dankzij
het geniale werk
- geniaal , osons le mot -
van Bram Moerland ,
ben ik mij er bewust van geworden ,
heb ik het kunnen ontdekken .
1 voorbeeld uit velen :
géén wonderen ,
maar een mens ,
een mens
die andere mensen
oproept
zichzelf te herinneren ,
te ontdekken ,
te overstijgen .
De 4 klassieke evangelieën
geven
1/3 van de tijd
de gedachten van Yeshua weer .
1/3 van de tijd ,
de half bewust , half onbewust ,
min of meer vervormde ,
in elk geval
schromelijk
onvoldoende weergegeven gedachten .
Wel de klok horen luiden
maar niet { meer } weten
waar de klepel hangt .
En
1/3 van de tijd
een
BEWUSTE
shaoulische vervalsing .
En we nemen zelfs niet in aanmerking
de evangelische teksten
over zijn afstamming
geboorte en 1ste levensjaren .
De filosofie van Yeshua
is een 100%
anti-shaoulische filosofie ,
anti -"kristendom",
zowel
het rechts theofascistische ,
{ als het oppermachtig is } ,
kompleet met vervolging ,
inquisitie ,
godsdienstoorlogen ,
onderwerping en moord ,
als
het links pipofascistische ,
{ erin verzinkend
als z'n macht tanende is }
kompleet met 'softe' theologie
en
harde
toegevingen
aan zijn eigen lafheid ,
aan kleine en grote diktatortjes ,
aan fascisme ,
- en niet alleen
de Chinese kommunistische partij .
De filosofie van Yeshua
is
TEGEN
elk fascisme .
LOGION I
<< GIJ ZULT DE DOOD NIET SMAKEN
_____
Iedereen
die de betekenis van deze woorden vindt ,
zal de dood niet smaken . >>
____________
<< Heel verrassend is
dat ons hier beloofd wordt
dat we
' de dood niet zullen smaken '
door het verstaan
van het Thomasevangelie .
Dat is nogal wat .
Worden we dan onsterfelijk ?
Dat zal toch niet ?
Of toch wel ?
Is 'de dood'
misschien
ook zo'n geheim woord
dat we eerst
moeten leren verstaan ?
Hier wordt
( . . .)
ons ook verteld
dat die belofte
alleen vervuld kan worden
als we op zoek gaan ,
op zoek
naar de betekenis
van deze woorden .
Ge hoeft niets te geloven .
Ge moet zoeken en vinden .
Die opvatting
is kenmerkend
voor de spirituele traditie
van de gnostiek .
_ _ _ _ _
Gnosis betekent kennis ,
maar dan
niet
in de betekenis van
' iets weten '.
Zoals ge
bijvoorbeeld
kunt weten waar iemand woont .
Hier
wordt
een ander
soort weten bedoeld ,
een intuïtief verstaan
waarin uw eigen
diepste wezen weerklinkt .
In de gnostiek
speelt het geloof
geen rol van betekenis . >>
Met 'gnose' bedoelt
Bram Moerland
' de gnostische stroming
van het kristendom '.
Voor ons is de filosofie van Yeshua ,
{ én die "gnostische" stromingen
die zo goed mogelijk
trachten te behouden z'n leer , }
minstens sterk beïnvloed door ,
meestens
een pertinente
verbetering
van
de leer van Pythagoras .
<< Maar wat betekent het
dat ge de dood niet zult smaken ,
als ge waar dit allemaal over gaat
hebt begrepen ?
In het Nieuwe Testament
wordt verteld
dat Yeshua
mensen uit de dood wekte .
Daar wordt dan ,
zo lijkt het ,
een wonder beschreven .
Maar
wat zeggen daarvan
de teksten
uit de kruik van Nag Hamadi ?
In de gnostische stroming
van het christendom
verwijzen de woorden
' dood ' en ' levend '
niet
naar een toestand van het lichaam ,
maar naar een toestand van de ziel . >>
Dat is wel een verschil , ja .
En een logische uitleg
voor de "mirakels "
die de evangelisten ,
de shaoulis
er van hebben gemaakt .
<< Als ge als mens
alleen maar vormgeeft
aan een beeld van uzelf
dat u is opgelegd ,
en niet
aan uw persoonlijke eigenheid ,
dan bent u
volgens de gnostische traditie
een 'dode' .
Dan bestaat ge niet eens ,
zeggen sommige gnostische teksten .
We hebben voor zo iemand
in het Nederlands
een treffende typering :
een 'dode diender '.
Zo iemand is niet zichzelf ,
maar is
zoals 'men' verlangt dat hij is .
Het Evangelie van Filippus ,
ook in die kruik
bij Nag Hammadi gevonden ,
zegt over zulke mensen :
' Ze hebben niet bestaan ,
bestaan niet
en zullen niet bestaan .' >>
Beetje pessimistisch dat .
<< Als iemand ooit
tot het inzicht komt
dat zij tot dan toe
alleen maar
een beeld heeft vormgegeven ,
dan zal zo iemand
tegen zichzelf zeggen ,
volgens het Evangelie van de Waarheid :
' Ik besta
als de schaduwen
en de schijngestalten
van de nacht ! '
Maar als iemand dan
' tot zichzelf ' komt ,
dan wordt ze
een ' levende ',
dan staat ze op uit de figuurlijke dood .
Ze wordt mens ,
de mens die ze werkelijk is .
Als individueel mens
kunt ge dus
tijdens uw leven op aarde
een proces doormaken
waarbij ge u ontwikkelt
van
een ' dode '
tot
een ' levende ' .
Het Evangelie van Filippus
zegt daarover :
' We moeten ons
de opstanding
verwerven
in de tijd
dat we nog in deze wereld zijn .'
Van Yeshua wordt verteld
dat hij is opgestaan uit de dood ,
en dan bedoelt men gewoonlijk
de lichamelijke dood
na zijn kruisiging .
In de gnostiek wordt dat anders gezien .
Met de opstanding uit de dood
wordt op symbolische wijze
een groeiproces beschreven
dat elke mens
kan ondergaan
en
niet
alleen
Yeshua .
De kerntekst
van de gnostiek
die daarop slaat
is :
' Mens sta op en herinner u zelf . '>>
Herinner u Nietzsche :
' Wordt wie gij zijt .'
Ik vind deze prachtige filosofie
trouwens
helemaal niet symbolisch :
het is een
werkelijk
tot leven komen
van een psyche ,
persoonlijkheid ,
persoon .
LOGION II
<< GIJ ZULT ZIJN ALS EEN KONING
________
Laat hij die zoekt
voortgaan met zoeken
totdat hij vindt
en wanneer hij vindt
zal hij geschokt zijn
en geschokt zijnde
zal hij zich verwonderen
en hij zal koning zijn over het Al . >>
________________
<< De gnostiek is een weg .
De gnostici
werden in hun tijd
wel ' de mensen van de weg ' genoemd . >>
De filosofie van Pythagoras
is inderdaad
een filosofie van de weg ,
ook letterlijk trouwens .
<< . . . een soort reisbeschrijving
_ _ _ _ _
Die teksten vertellen u ,
volgens de gnostikus Valentinus ,
in het Evangelie van de Waarheid ,
waar u vandaan komt
en waar u heen zult gaan :
' Wie zo gnosis heeft ,
wéét
waar hij vandaan gekomen is
en waar hij heen zal gaan .
Hij wéét ,
zoals iemand
die dronken was
weer nuchter is geworden ,
en ,
tot zichzelf gekomen ,
zijn zaken weer op orde heeft gesteld ' >>
Bram Moerland
maakt de opmerking
dat het Thomasevangelie
een soort avonturenroman is
over een spannende zoektocht
naar een verborgen schat .
Een terechte opmerking
op voorwaarde
dat er een uitmuntende ,
uitzonderlijk getalenteerde
gids is .
En dat is Moerland .
Bram Moerman .
Ik hou van de voor-én achternaam .
Behalve dat het MoerLAND is .
Minder alliteratie
maar toch ook nog goed .
<< Die schat
zult ge alleen kunnen vinden
als ge naarstig blijft zoeken
en niet te snel opgeeft .
Blijft voortgaan met zoeken ,
zegt dit logion .
Maar
wees er ook op voorbereid
dat ge geschokt zult zijn
als ge hebt gevonden .
Het ' geschokt ' of ' verbluft ' zijn
{ Grieks : ekplèxis }
door een verhaal
is een traditionele , positieve waardering
in de Griekse klassieke retorika
van een goed betoog ,
bijvoorbeeld
van een sofist
die voor een rechtbank
een aangeklaagde verdedigt .
Tegen de toehoorders zeggen
dat ze ' geschokt ' zullen zijn
is een manier om te beweren :
luister ,dit is een betoog
dat met kracht van argumenten
een inzicht zal verschaffen
dat ge eerder nog niet hadt ,
waardoor ge zult inzien
dat de toedracht van een zaak
geheel anders is
dan ge eerst meende .
Maar bovendien
zal het zo vanzelfsprekend kloppen
met wat ge eigenlijk
allang wist
dat ge geschokt zult zijn
dat het nu pas tot u doordringt .
Dat slaat natuurlijk
ook
op de bewering van Logion I
dat ge de dood niet zult smaken .
Ge hebt misschien eerst gedacht
dat daar een eeuwig leven wordt beloofd
na de lichamelijke dood ,
maar nee ,
dat bleek
heel anders bedoeld te zijn .
Nu wordt beweerd ,
dat ge als een soevereine vorst zult zijn ,
gezeten op uw innerlijke troon ,
heersend over het Al ,
als ge eenmaal hebt
gevónden .
Dat is ook niet mis .
Wat betekent dat nu weer ?
Het innerlijk koningschap
is een veel voorkomend thema
_ _ _
ook in de klassieke oudheid ,
die koninklijke kwaliteit van de ziel .
Die kwaliteit benoemde men
met het woord
autonomie .
Van de Griekse woorden
autos = zelf
en
nomos = wet .
Een koning gold vroeger
als een wetgever
én
rechter .
Een autonoom iemand
is dus een koning
in die zin
dat hij zichzelf de wet stelt
maar ook
dat hij over zichzelf oordeelt . >>
Op de goede manier .
<< Een moreel autonoom iemand
is zijn eigen wetgever
en
eigen rechter .
_ _ _ _ _
Het christendom
modelleerde zich
later
echter naar Augustinus ,
met de mens als zondig wezen ,
onbekwaam tot enig goed
en geneigd tot alle kwaad ,
als onvrije slaaf
van zijn zondige natuur . >>
Ons inziens
begon het reeds met
Shaoul ,
en hij won
definitief
begin
IV° eeuw
<< De gnostici ,
de christelijke vrijdenkers ,
werden vervolgd als ketters
en tenslotte ,
met de massamoord
op de katharen
in de XIII° eeuw
uit de westerse geschiedenis verwijderd .
In het Thomasevangelie
wordt de koninklijke kwaliteit van de ziel ,
dat wil zeggen de geestelijke vrijheid ,
als een belangrijk aspekt gezien
van de weg van de gnostiek .
Maar die vrijheid
is geen doel op zichzelf .
Zij is
slechts
een voorwaarde
tot iets anders ,
voor iets waar het
echt
om gaat ,
namelijk
de levenspraktijk van de liefde . >>
Voor de Libertasfilosofie
- géén evangelie ,
en zich zo ook niet noemend ,
vervallen de ' slechts ' ' een ' en ' iets ',
en is het :
' Zij is de voorwaarde
tot alle andere zaken '.
<< Liefde en vrijheid
als onafscheidelijk koppel .
_ _ _ _ _
In de gnostiek geldt
dat ' de Christus '
in de mens zelf woont .
En dat betekent
niet alleen
dat de mens zijn eigen verlosser is ,
zijn eigen Messias ,
maar ook dat de mens
koning is over zichzelf .
Het woord Christusnatuur
kunt ge dus ook lezen als
' de koninklijke kwaliteit van de ziel '.
In de tijd
dat het Thomasevangelie geschreven werd ,
was de opvatting
dat autonomie
de koninklijke kwaliteit van de ziel is ,
een algemeen thema
in de klassieke kultuur . >>
Klassieke kultuur .
Die kultuur
in de gehelleniseerde stad
vlak bij Nazareth
waar Yeshua
in alle waarschijnlijkheid
in kontakt kwam
met verlichte Joden
en een Pythagorasleerling werd .
' Het Judeo-kristianisme ,
basis van Europa ' ,
nee ,
fundamenteel niet mee akkoord .
<< Die autonomie
werd als een natuurlijke kwaliteit
van de mens gezien .
Wat zegt Thomas hier nu ?
Als we de weg van de gnostiek gaan ,
zullen we ons
op dat pad
leren verbinden
met die natuurlijk ,
universeel menselijke kwaliteit van de ziel ,
de Christusnatuur ,
ofwel de koninklijke autonomie ,
de geestelijke vrijheid . >>
Ik hou niet van de term
'Christusnatuur' .
Yeshua
zou er ook
niet
van gehouden hebben .
<< En waarom zou dat ?
Omdat we dan
in alle vrijheid
onszelf
de wet van de liefde kunnen opleggen .
Zoals de persoonlijke natuur van de mens
en
de Christusnatuur
een tweeling vormen
{ zie de proloog }
zo gelden in de gnostiek
ook vrijheid en liefde
als een onafscheidelijk koppel . >>
Uit Vrijheid ,
de conditio sine qua non ,
komt
de mogelijkheid
van vele zaken ,
waaronder liefde .
<< Liefde
is niet
het gehoorzaam opvolgen
van opgelegde geboden . >>
Vollediger :
' van opgelegde geboden ,
enkel
omdat het opgelegde geboden zijn .'
<< Liefde
is de morele toetssteen
van de vrije mens . >>
Liefde
is een morele toetssteen
van de vrije mens .
LOGION III
<< HET KONINKRIJK
IS IN UW HART EN IN UW OOG
___________
Als jullie profeten zeggen :
'Zie , het koninkrijk is in de hemel' ,
dan zullen vogels u voorgaan .
Wanneer zij zeggen :
'het is in de zee' ,
dan zullen vissen u voorgaan .
Maar ,
het koninkrijk is in uw hart
én in uw oog .
Als u uzelf kent
dan zult u ook gekend worden
en u zult beseffen
dat ook u
een kind bent van de levende vader .
Maar kent u uzelf niet
dan verkeert u in armoede .
Dan bent uzelf de armoede .>>
________
<<Jezus sprak
tot Joodse toehoorders .
De taal en de beelden die hij gebruikte
pasten in de Joodse kultuur .
Maar
tegelijkertijd
is wat hij hier zegt
over het koninkrijk
verrassend anders
voor de Joodse oren van die tijd .
Ja ,
dat is
werkelijk
heel anders .
Om te beginnen
is de term
koninkrijk
nieuw .
Dat woord behoorde
niet
tot het gebruikelijke religieuze taalgebruik
van zijn Joodse tijdgenoten .
Maar tegelijkertijd
sluit hij daarmee
toch ook aan bij een bestaand Joods thema ,
namelijk van het beloofde land .
Wat was de bekende
algemeen gedeelde opvatting daarover
onder de Joodse toehoorders van Yeshua ?
Het beloofde land
waarover de profeten spraken ,
dat is ergens op aarde ,
waar
ooit
vrede en gerechtigheid zullen heersen .
Maar dat was er nog niet .
Het is er nog steeds niet .
Misschien komt het pas aan het einde der tijden .
Of zelfs pas na uw dood ,
in de hemel .
Het is
óf
ergens anders op aarde ,
óf
in de toekomst ,
óf
in de hemel .
Kortom , het is niet hier en nu .
Yeshua sluit aan
bij dat thema van het beloofde land ,
alleen noemt hij dat
' het koninkrijk ' .
Maar als ' het koninkrijk '
is het toch wezenlijk anders
dan de tot dan toe geldende
Joodse voorstellingen over het Joodse land .
Dat nieuwe woord
is heel betekenisvol
en voor de Joodse tijdgenoten
wellicht schokkend zelfs .
Het woord
dat we in de bronteksten aantreffen
voor 'koninkrijk'
is
imperium .
En dat woord
kende in die tijd
maar één algemene en erkende betekenis :
het Romeinse Rijk .
Door het beloofde land nu imperium te noemen ,
geeft Yeshua daar
een nieuwe ,
radikaal andere betekenis aan .
Het is niet alleen voor de Joden .
Het is voor iedereen in het Romeinse Rijk ,
wat in die tijd
zoveel betekende als de hele wereld . >>
Pythagoras !
<< Maar
het is tegelijkertijd
toch geen werelds rijk .
Wat is het dan wel ?
Misschien is het zelfs wel bedoeld
als tegenstelling
tot de gruwelijke wreedheid
van de Romeinse heersers . >>
Waarschijnlijk
niet specifiek
tegen hen .
Meeste heersers
waren gruwelijk wreed .
En zelfs voor Romeinse burgers
was het
enkel
een de iure demokratie gebleven .
Toch waren de Romeinse heersers
met hun Pax Romana
en
handel-
en
industriebevorderende maatregelen ,
en
bescheiden integratie
- een voorbeeld : Shaoul ! -
en
onderwijs ,
op vele gebieden
meestal
een stuk minder wreed
dan de gemiddelde heersers .
<< Dan is die tegenstelling
heel uitdagend zelfs ,
zoals Yeshua zelf zou ervaren ,
en niet alleen
vanwege de Romeinen . >>
Hier slipt
Bram Moerland even .
Het was zelfs
véél meer
vanuit een bepaald segment
van de Joodse heersers .
Hier handelden ' de Romeinen '
- die veralgemeningen , !
de Romeinse gouverneur -
niet werkelijk entousiast
-en eerder als uitvoerder -
op het zeer sterk aandringen
vanuit een gedeelte,
een gedeelte
van het Joodse establishment ,
op het uitschakelen
van een
- vreedzame -
burger van hun eigen volk .
De invloed van het hellenisme ,
van verlichte ,
{ vaak beschermde ,
zelfs geprilivigiëerde}
Joden ,
was een bepaald segment
van Joodse heersers
een doorn in het oog ,
en zeker wanneer het uitging
van een zeer begaafde man
als Yeshua ,
een man uit het volk ,
meevoelend met dat
in angst gehouden volk ,
edelmoediger
dan de meeste Hellenen
en zelfs
de Pythagorieërs onder hen .
Yeshua
. . . een man . . .
hoe meer ik er van te weten kom ,
hoe meer ik er van hou ,
mijlenver
van de
ongerijmde ,
niet kloppende peroonlijkheid ,
en te vaak
onbruikbare verkondigingen ,
en te vaak absurde handelingen
van de shaoulevangelies .
Yeshua
een man
die met ironie
soms zelfs scherpe spot
lijnrecht inging
tegen het meeste van het O.T.
en die wist dat
, ondanks zijn verbloemde taal ,
hij in levensgevaar verkeerde
want
een aanklacht tegen ,
een bedreiging voor
waarschijnlijk het machtigste segment
van het Joodse heersersschap .
- En híj werd niet beschermd .
Of gaf z'n bescherming op .
<< Yeshua
drijft op een subtiele wijze
de spot
met de bestaande heilsverwachtingen
van de Joodse profeten . >>
En
{ dus ook }
met hun in
totale onwetendheid
en in
een angstpsychose houden
van het volk .
Controlavirus
anyone
?
<< 'Als het in de hemel is ,
is het niet voor u ,
want u bent helaas geen vogel .
Als het in de zee is ,
is het niet voor u ,
want u bent jammer genoeg geen vis' .
Nee ,
daar is het dus niet .
Waar is het koninkrijk dan wel ?
Wat is de verrassende ,
nieuwe zienswijze
die ons hier getoond wordt ? >>
Echt nieuw
was ze toen al lang niet meer
in een segment
{ het interessantste ! }
van de Helleense wereld ,
ik zou zelfs durven zeggen
in de Hindouïstische
ook niet ,
we gaan nog verder :
ook buiten
de Indo-Europese wereld
bestond het .
En in dat deel
van de Joodse wereld
dat toen
verlicht was ,
onder invloed
van het hellenisme ,
en waarvan een gedeelte
enigszins meewarig
en zelfs wrevelig
zal neergekeken hebben
- verkeerd -
op die hoofddoekdragende
ultrareligieuze
in angst en onwetendheid
onder het juk
van priesters levende
menigte .
En er afstand van hield .
Niet Yeshua .
<< Het koninkrijk
kan niet dichterbij zijn
dan waar Yeshua het hier plaatst .
Wat zegt hij precies
?
In het koptisch origineel
staat letterlijk :
' Het koninkrijk
is in uw binnenste
en in uw oog . '
Ja ,
dat is nieuw ,
werkelijk revolutionair nieuw . >>
Voor het monotheïstische
Jodendom ,
zeker .
NIET
voor het hellenisme .
<< Het koninkrijk is
niet
ergens anders op aarde .
Ge kunt er dus niet
met de auto of het vliegtuig heen .
Het is ook niet in de toekomst ,
dus ge hoeft er niet op te wachten ,
al zeker niet tot na uw dood .
Wilt ge op zoek naar het koninkrijk ?
Zoek het dan in uzelf .
En als ge het daar gevonden hebt ,
zult ge op een andere manier
naar de wereld kijken .
Dan zult ge het koninkrijk
overal om u heen zien .
Wie in zichzelf
' het koninkrijk '
realiseert
zal datzelfde koninkrijk
in de hele wereld kunnen zien .
Niet omdat dan de wereld
anders
geworden is ,
maar omdat gij
anders
kijkt .
Het koninkrijk ' zien ' ,
in de kosmos ,
in de natuur ,
in uw medemensen ,
is
niet
een afstandelijke observatie
van een objektieve waarheid ,
het is een aktieve manier van ' zien ' ,
van kijken met uw hart .
Haal eerst de balk uit uw eigen oog ,
daarna zult ge een andere wereld zien ,
de wereld
die
verbonden
is
met de gesteldheid van uw binnenste .
Dit is voor die tijd ,
en misschien wel voor alle tijden ,
werkelijk een revolutionair antwoord . >>
Nee
Bram Moerland ,
met respekt ,
met veel respekt ,
hij was niet de eerste .
Wat niets wegneemt
van zijn enorme prestatie .
<< Hiermee
wordt door Yeshua
een volstrekt nieuwe zienswijze
{ ja , ziens-wijze }
gepresenteerd .
Dit antwoord
maakt de Yeshua
van het Thomasevangelie
uniek . >>
Het is een verbijsterend
goede weergave
van zijn ware woorden
en filosofie , ja .
De beste
van alle gnostische evangelieën ?
Ik heb een vermoeden van wel .
Men zou beter van
' leerboeken '
spreken ,
in mijn oordeel
steeds
beter dan
' evangelieën '.
Tekenend is ook
dat er niets over zijn leven instaat ,
maar daarover meer
in de
Kommentaar
en
mijmeringen
bij
Bram Moerland's
interpretatie
van
Yeshua .
<< Deze Yeshua
spreekt weliswaar
in Joodse begrippen
maar zijn boodschap
is universeel
menselijk .
Maar wacht even ,
wat is dat koninkrijk in uzelf nu precies ?
Want dat
zal nog niet meteen
duidelijk zijn .
Hoe kunnen we de weg
naar het koninkrijk in onszelf vinden ?
Vraag het een kind ;
zie het volgende logion .
Toelichting bij de vertaling
Meestal wordt hier vertaald :
' . . . het koninkrijk
is
in u
en
buiten u '
Dat klinkt mooi ,
maar in het koptisch origineel staat
letterlijk :
' Het koninkrijk
is
in uw binnenste
en
in uw oog '
' Binnenste '
en
' oog '
vormen samen
literair
geen fraaie tegenstelling ,
dus is de verleiding daar
' binnen '
en
' buiten '
van te maken .
Maar dan verliest men
de betekenis van het origineel
uit het oog
{ ja , uit het oog ! }
Het origineel zegt
mijn inziens
nadrukkelijk
dat ge de gesteldheid van uw innerlijk
weerspiegeld zult zien
in de wereld om u heen .
Wie in zichzelf
' het koninkrijk '
realiseert
zal dus
datzelfde koninkrijk
in de hele wereld herkennen
en ook in andere mensen . >>
I
Lees ook de prachtige inleiding
van Bram Moerland
én
het ontroerende voorwoord
van
Annemiek Schrijver .
Dus
bekijk ook
haar TV-opname
' . . . zelfs terwijl
het heftigste stukje
eruit geknipt is .
-Een interviewer
hoort tenslotte
zelf niet te huilen ,
nietwaar ? '
II
Slechts enkele logia bespreek ik
maar
ALLE HONDERDVEERTIEN
zijn goed .
III
Passen ze in de Yogacyclus ?
Wat heeft Yeshua
met
Yoga
te maken .
Daarover
in
Kommentaar
en
mijmeringen
bij
Marguerite Yourcenar's
' La Couronne et la Lyre '
IV
Koop zijn boek
!
'
'
MARK SELIGER
_ _ _ _ _
_ _ _ _ _
LOGION V
<< ZIE DE MENS !
____
Zie wie voor uw aangezicht is ,
en wie eerst voor u verborgen was ,
zal tevoorschijn treden .
Want er is niets verborgen
dat zich niet zal tonen
en alles wat verdwenen is
zal wederkeren . >>
____________
<< In het Evangelie van Matteüs
staat een opmerkelijke passage .
Twee blinde mannen
komen bij Yeshua .
Ze vragen hem
of hij hen ziende wil maken .
Yeshua doet dat ,
de mannen worden weer ziende ,
van hun blindheid genezen .
Maar dan zegt Yeshua
iets merkwaardigs :
' Zorg dat niemand het te weten komt . '
Dat is heel vreemd .
Stel
dat deze mannen
fysiek
blind waren .
En plots konden ze weer zien .
Zoudt ge dat verborgen kunnen houden ?
Dat is toch niet waarschijnlijk .
Het is dus maar de vraag
of er hier sprake is
van een
lichamelijk
wonder .
In de geheime woorden van de gnostiek
betekent blindheid
en de genezing ervan
iets heel anders .
In het vorige logion
werdt ge opgeroepen
op zoek te gaan
naar het kind in uzelf .
Dat
is
het begin
van de spirituele zoektocht
die het Thomasevangelie
u aanraadt . >>
' Aanraadt '
!
Wat een verschil
met het
shaoulisme
!
Ook :
hier wordt
op een eenvoudige ,
en toch
verpletterende wijze
aangetoond ,
1 der manieren
hoe
een shaoulisering ,
een vervalsing
van
Yeshua's leer gebeurde .
<< Als dat u lukt ,
als u verbinding kunt maken
met uw innerlijk kind ,
kunt u vervolgens
op een
andere
manier
naar de wereld
en uw medemensen
kijken .
Dan hebt u het koninkrijk
in uzelf gevonden ,
en dat kunt u
dan
uitbouwen
in uw blik naar de wereld .
Hoe is dat ?
Hier wordt u gevraagd om
, zoals een kind ,
door alle sociale etiketten ,
die we gewoonlijk op onze medemens plakken ,
heen te kijken ,
en in plaats daarvan
de mens ,
het kind in de ander
te
zien .
Zie de mens !
Als mens met de mensen ,
als kind met de kinderen ,
zal het koninkrijk
dan werkelijk
' onder u '
zijn .
{ Lukas 17 : 21 }
De kern daarvan
is het
' zien ' .
Als u oordelend kijkt
naar uw medemens ,
met het oordeel
als een balk in uw oog ,
ziet u alleen uw eigen oordeel .
Maar als u teruggekeerd bent
naar het onbesneden kind in uzelf ,
kunt u
oordeelloos
kijken ,
en pas dan
kunt u uw medemens
liefhebben
als uzelf .
Pas dan
' ziet '
u
uw medemens .
Dan
zal wat eerst
verborgen
was
wederkeren :
de oorspronkelijke mens
in de ander .
Zie ,
het koninkrijk
is in het gelaat van de ander
_ _ _ _ _ >>
Hoe het verandert
als
het
letterlijk ,
fysiek
wordt opgenomen
!
Zo gebeurden
de
opzettelijke
en
onopzettelijke
vervalsingen .
Preciezer :
óók zo .
LOGION VI
<< DOE NIET WAT GE HAAT .
_____
De leerlingen ondervroegen hem
en zeiden tegen hem :
' Wilt ge dat we vasten ?
Zullen we bidden ?
Geven we aalmoezen ?
Van welk voedsel
moeten we ons onthouden ? '
' Vertel geen leugens ,
doe niet wat ge haat ,
want in het licht van de hemel
is alles zichtbaar .
Wat ge verbergt
zal ontdekt worden ,
en wat ge toedekt
komt tevoorschijn . >>
______________
<< Het kind in uzelf
vindt ge niet
door allerlei leefregels
uit uw hoofd te leren ,
en die aan te wenden
voor de vormgeving van uw leven ,
en ge kunt uw medemens
al helemaal niet leren zien
door die leefregels
ook op te leggen aan anderen .
Wezenlijk is
dat ge trouw blijft aan uzelf .
Stel ,
ge staat voor een echt levensprobleem .
Ge verkeert in een morele krisis .
Ge weet niet meer wat te doen .
Hoe lost ge dat op
?
Stel de juiste vraag .
Vraag niet :
wat doet
' men ' ,
of in de symbooltaal van de gnostiek
' de menigte ' ,
in deze situatie
?
Maar :
wat moet ik ,
deze unieke mens
in deze unieke situatie doen
? >>
Dit is een begin
maar
niet voldoende .
Maar ik ben te snel :
<< Als ge die vraagt zo stelt ,
en ge eerlijk wilt luisteren
naar wat zich in u aandient ,
zal er een antwoord in u opwellen .
Maar misschien ervaart ge dat
innerlijk opwellend antwoord
wel als
een ongewisse sprong in het duister .
Dan moet ge moed verzamelen .
Als ge de moed hebt
voor uw innerlijk antwoord te kiezen ,
zal dat een groeiproces in u opwekken
waardoor het verborgene ,
het oorspronkelijke kind in u
tevoorschijn zal treden .
Misschien
is dat antwoord achteraf bezien
wel helemaal verkeerd
en betreurt ge uw beslissing .
Dat zou kunnen .
Maar neem daar dan toch
de verantwoordelijkheid voor .
Gij hebt verkeerd gekozen ,
ziet ge achteraf ,
maar ge accepteert
de gevolgen daarvan .
Dat is nu juist
het groeiproces
dat ge start
door te kiezen
voor uw innerlijk antwoord .
Door
onvoorwaardelijk
trouw te blijven aan uzelf ,
ook door de verantwoordelijkheid te nemen
voor uw eerder gemaakte keuzes ,
leert ge door vallen en opstaan
het kind in uzelf kennen .
Dat kunt ge heus niet
zomaar van de ene dag op de andere .
Daar zult ge
risiko's
voor moeten nemen ,
een spirituele krijger worden
die onversaagd verder gaat .
Innerlijk verlangen
In elke mens
schuilt een verlangen
om met uw diepste wezen
aanwezig te zijn in de wereld ,
en daarin gekend te worden .
Vaak
wordt dat verlangen
geofferd
aan de sociale gemeenschap
waartoe we behoren ,
aan ' de menigte '
aan het
schijnbaar
zo koesterende
en
schijnbaar
veilige wij-gevoel .
Maar altijd
zal dat verlangen
weer
worden geaktiveerd .
Een of andere gebeurtenis
wekt dat verlangen .
We worden bij onze ware naam geroepen .
De roep of het verlangen
maant u misschien iets te doen
wat helemaal niet kan .
Er zijn wel
1001 goede redenen te bedenken
om niet aan de roep te beantwoorden .
De medeleden van de wij-groep
waartoe ge behoort
zullen wellicht
meer of minder
subtiel
dreigen
met uitstoting ,
gerechtvaardigd met allerlei argumenten :
wie denkt ge wel dat ge zijt ,
wat een uitslover zijt gij ,
ge kunt ons toch niet in de steek laten ,
dat is toch niet voor u weggelegd ,
dat kunt ge niet maken ,
ge verraadt uw wortels
enz . enz .
Ze appelleren daarmee
aan uw angst
voor de eenzaamheid ,
die dikwijls
een reden vormt
om
niet
de roep
van het innerlijk verlangen te beantwoorden .
Als ge dat wel wilt ,
dan vraagt dat om een ferm besluit ,
een wilsbesluit
of misschien meer
een daad van overgave ,
die dikwijls het karakter heeft
van bewust
de eenzaamheid
durven
binnengaan .
Als ge die eenzaamheid
durft
binnengaan
wacht er
helemaal geen eenzaamheid .>>
Behorend
tot de top 10
der belangrijkste
filosofische uitspraken .
<< In plaats daarvan
zal er juist dan
een ervaring
van verbondenheid
tevoorschijn komen ,
met al wat is . >>
' ervaring ' ,
een zéér . . . aparte .
' verbondenheid '
dit woord schiet tekort .
Plicht , eer , adem . . .
en zoveel meer .
<< Achteraf
kunt ge dan zien
dat niet de eenzaamheid zelf
de barrière was
die ge moest overwinnen ,
maar uw eigen angst
voor de vermeende eenzaamheid .
Maar
uw medemensen
kunnen u natuurlijk
ook
tot steun zijn .
U mag uzelf gelukkig prijzen
als er iemand is
die in u gelooft
en u bemoedigt uw
eigen
weg te gaan .
Dat
zijn de helpers op uw pad ,
die niet met
hun eigen
waarheid
te koop lopen ,
maar
hun zoekende en tastende medemens
hun onvoorwaardelijk vertrouwen schenken .
Zo iemand kunt gij ook worden .
Ook daarin valt een keus te maken .
Vangt gij uw medemens
in uw eigen waarheid
als ge een ander
in de problemen ziet zitten ,
of
wordt ge een helper
die anderen steunt
hun eigen weg te gaan ,
ook al kijkt ge
soms hoofdschuddend toe ?
Zelf
zult ge dikwijls
pas aan de positieve reakties van anderen
bemerken dat ge werkelijk veranderd zijt .
De keuzes
die ge soms moet maken
kunnen behoorlijk radikaal zijn ,
maar
innerlijke groei
gaat
vaak
zo langzaam en geleidelijk
tussen de schokken door ,
dat ge dat vaak zelf niet eens ervaart .
Het is misschien pas
in de reakties van uw medemensen
dat ge uw verandering
weerspiegeld ziet .
Wij mensen hebben elkaar nodig .
Niet
als gevangenbewaarders
van absolute waarheden ,
maar
als
moedige ,
vrije mensen
die elkaar het licht gunnen . >>
Dit is
een mooie
vaak ware
maar
onvolledige
te snel getrokken konklusie .
Het houdt geen stand
tegenover
de voorbeeldwet .
Er
zíjn
absolute waarheden
die
verdedigd hoeven .
Voorbeeld :
Dutroux
dringt uw huis binnen .
Is het uw plicht
uw familie te verdedigen ?
Zoek zelf ,
als moedige ,
vrije mensen
voorbeelden .
<< Meneer Pastoor
Een voorbeeld . >>
Ah !
Uitstekend .
<< Laten we ons
in gedachten eens
een rooms-katholieke pastoor voorstellen ,
een echte herder
in de goede betekenis van het woord ,
met hart voor zijn parochianen .
Op een dag ontvangt hij een bericht
dat in een gezin uit zijn parochie
een kind geboren is ,
dat echter kort daarna
ongedoopt is gestorven .
De pastoor kent het gezin goed
en gaat er meteen heen .
Hij weet
hoe vol blijde verwachting
de moeder en vader waren ,
en beseft dus
de maat van hun verdriet .
Wat moet hij daar zeggen ?
Kerkvader Augustinus
beweerde
in de V+ eeuw
dat een kind
al bij zijn geboorte
één en al zondigheid is .
Hij voegde er aan toe
dat een pasgeboren kind ,
wanneer het sterft zonder gedoopt te zijn ,
niet door de doop
gereinigd zou zijn van de erfzonde .
Die opvatting
is door de rooms-katholieke kerk
als geldig overgenomen . >>
Het was
1 der
doeltreffendste ,
geduchtste ,
laagste ,
monsterachtigste
wapens
van het shaoulisme .
<< Laten we nu eens aannemen
dat de pastoor uit dit verhaal
ook die overtuiging is toegedaan .
Dat heeft hij zo geleerd ,
en hij heeft dat nooit betwijfeld .
Hij weet dus
wat hij de ouders
als dienaar van de kerk
te vertellen heeft .
We kunnen aanvoelen dat de pastoor
op weg naar het huis van de bedroefde ouders
steeds langzamer zal gaan lopen .
Hij moet hen immers
mee gaan delen
dat hun kind
niet
in gewijde aarde
begraven mag worden .
Want
dan zou het
met zijn zondig lichaampje
de gewijde aarde
ontheiligen .
Maar ,
als hij
werkelijk
hart voor de mensen uit zijn parochie heeft ,
zal er in hem
een protest opleven
tegen zijn taak
als hoeder van de leer van de kerk .
We kunnen ons daarom indenken
dat zich in hem
een tweestrijd zal afspelen
tussen
de zekerheid van zijn geloof
zoals hij dat heeft geleerd ,
en
de innerlijke weigering
daarnaar te handelen .
Wat zal hij straks doen ?
Wat zal hij volgen ,
zijn geloof
of
zijn innerlijke weigering
?
Oog in oog
met de verbijsterde ouders
staat zijn mond hem
niet
toe
de dingen te zeggen
die hij zou moeten zeggen
vanuit de augustijnse zondeleer .
Er rest hem niets anders
dan trouw te zijn
aan het innerlijk protest .
We kunnen in het midden laten
wat zijn antwoord precies inhoudt .
Maar
het kind
wordt in gewijde grond begraven ,
tot troost van de ouders .
Meneer pastoor
weigert
zijn aangeleerde plicht te doen
als hoeder van de kerkelijke leer .
Dát
is wat in dit logion bedoeld wordt .
Hij ' doet niet wat hij haat . '
Die weigering is hem niet aangeleerd .
Die dient zich
zomaar vanzelf in hem aan .
Dát
is de gnosis ,
het weten van de liefde
zoals die in elke mens aanwezig is .
Als dat weten zich aandient
en ge daar trouw aan bent ,
zal dat u niet alleen
steeds dichter brengen
bij het kind in u ,
uw oorspronkelijke zelf ,
maar ook bij de Bron
waar die liefde aan ontspruit .
Maar eh . . .
alleen maar doen
waar ge lekker zin in hebt ,
is dat dan de boodschap der gnostiek ? >>
LOGION VII
<< EGOÏSME
OF
LOTSVERBONDENHEID
?
__________
De leeuw die mens wordt ,
gegeten door de mens
is gezegend .
De leeuw die mens wordt ,
gegeten door de leeuw ,
is armzalig . >>
__________________
Hier
wordt nogmaals duidlijk
hoe
Yeshua
tegen
het Oud Testament was .
_ _ _ _ _
<< De christelijke gnostiek
is van oorsprong
een beweging
binnen
de Joodse gemeenschap
waarbij van de
wraakzuchtige en gewelddadige kant
van Yahweh ,
zoals in sommige boeken
uit het Oude Testament beschreven ,
afstand werd genomen . >>
Het is me
reeds een paar keer opgevallen
dat Bram Moerland
mijn insziens ,
heel soms ,
in sommige passages
de grenzen
van het té voorzichtige
benadert .
<< Die beweging beroept zich
op Yeshua
als de inspirator
van een ander godsbeeld ,
God als liefde ,
en
niet
als rechter en wreker . >>
Mijn insziens
komt Jahweh in het O.T.
vaak over
als beschreven
door oude mannen ,
hevig ,
onbeheerst jaloers op
jonge mannen
alsook
volkeren
die materieel en kultureel
verder staan
en
die
hem
dus
voorstellen ,
laten handelen
als een afgunstige
niets ontziende ,
omnipotente
moordenaar ,
genocist .
<< De bewuste breuk
met die oudtestamentische
God der wrake >>
Is
puur
Pythagorisme .
<< is een kenmerk
van de gnostiek .
Die breuk wordt soms voorgesteld
als
anti-Joods ,
maar dat is een misvatting . >>
' Misvatting '
is zwak uitgedrukt .
<< De gnostiek
keert zich
niet
tegen de Joden ,
maar
als een protest
door Joden zelf
tegen een bepaald godsbeeld
binnen hun eigen kultuur . >>
Tegen
een
segment
van hun machthebbers ,
het meest versmachtende .
Agnosticisme
tegen
monotheïsme .
Uiteindlijk
vrijheid
tegen
geboden ,
verstikking ,
diktatuur .
_ _ _ _ _
<< Als hier
de leeuw
het volk Israël voorstelt ,
en meer in het bijzonder
Jahweh en de wet van Mozes ,
wat wordt hier dan gezegd ?
' De leeuw die mens wordt '
=
een wettische Jood die gnostikus wordt .
Als die verandering
werkelijk doorleefd is ,
wordt de leeuw van Juda
opgegeten door de mens .
De
uiterlijke
wet van Mozes
verandert in
verinnerlijkte
liefde .
Maar dat proces ,
als ge dat
alleen
van horen zeggen hebt
en
niet
zelf
doorleefd ,
kunt ge ook weer verstaan
als nieuwe regels en voorschriften ,
in wetten dus ,
precies waar de leerlingen van Yeshua
naar vroegen in het vorig logion .
De leerlingen vroegen om
een uiterlijke wet ,
terwijl het Thomasevangelie gaat over
het leren ervaren van
de innerlijke wet .
Als liefde
alleen maar
weer
een uiterlijke wet wordt ,
dan is de boodschap
van de menswording
opgegeten door de leeuw ,
de wettische en wraakzuchtige leeuw
van
Juda , Mozes , Jahwe .
En dat is dan
een armzalig resultaat
van een boodschap
over een prachtige menselijke mogelijkheid . >>
[ 186 - I ]
De Koersel catechismus .
_____
Terugdenkend
aan
het vorig logion ,
over
mijnheer pastoor . . .
het niet dopen . . .
hadden de ouders
het stervend kind niet kunnen dopen ?
Vele dekaden terugreizen ,
in de tijd dat de dieren nog spraken ,
naar de lagere school
in Koersel ,
2de studiejaar ,
meester Truyens geloof ik ,
-het waren nog allemaal meesters ,
er was in het dorp
enkel
een katholieke school ,-
die sloeg de leerlingen ,
de andere meesters niet ,
waren zelfs goede leraars ,
ik herinner me nog
dat die van het 3de
een olijkerd was
die ons liet schaterlachen
dat we er bijna inbleven
met zijn verhalen
over Keizer Karel
en de boeren van Olen ,
de andere meesters dus niet ,
maar die van het 2de
sloeg de leerlingen nog ,
op het lichaam , hard ,
- moeder
had de verontschuldigende uitleg :
' de mensen van hier
hebben hem
totaal overspannen gemaakt '
het was ook de tijd
dat we
thuis
nooit
kloegen over de leraars ,
we wisten goed
dat ouders
altijd
de leraars gelijk gaven .
Nu is het andersom .
We moesten allen tesamen
naar voren komen ,
knielen naast zijn lessenaar ,
en het onze vader ,
wees gegroet Maria ,
en de akte van berouw opzeggen ,
uit het hoofd ,
- als goede atheïst
ken ik ze , van toen ,
nog altijd
van buiten .
Degenen die het zonder stamelen
foutloos konden opzeggen
mochten terug naar hun plaats ,
er waren altijd dezelfden ,
de ongelukkigen ,
die er na 4 of 5 pogingen
nog steeds moeite mee hadden ,
geknield moesten blijven zitten ,
opnieuw proberen ,
ze kregen slaag .
Ik heb 1 x een slag gekregen ,
de jongen naast mij
wou me iets zeggen ,
maar ik deed hem snel teken
te zwijgen ,
want meester Truyens
keek net in onze richting .
Te laat .
Hij stormde op de jongen af ,
en gaf hem slaag ,
ik kreeg er per ongeluk 1 ,
hij verontschuldigde zich ,
en sloeg voort op m'n buurjongen
zo , dat er inkt uit onze inktpot spatte .
Ja ,
andere tijden .
In elk geval herinner ik me
dat in de katechismus ,
- er bij ons ingestampt ,
ook letterlijk dus -
zoiets stond als :
" Mag iedereen in de nood dopen ? "
" Ja , in de nood
mag en moet iedereen dopen . "
Dus toch vreemd ,
als ik denk
aan het mijnheer pastoorverhaal
van Moerland .
Maar
het verhaal
waar of niet helemaal
verklaart
openbaart
maakt
wonderbaar
alles helder en klaar .
Waren de tjden toen beter ?
Jonge mensen vragen me dat regelmatig .
NU
BETER :
Materiële rijkdom
reizen
technologie
geneeskunde .
NU
SLECHTER :
Veiligheid
warmte - verbondenheid - de liefde
respekt .
En
sinds
midden jaren 90 ,
minder en minder
vrijheid .
En dat doet
uiteindlijk
ALLES
instorten .
_ _ _ _ _
Slaag op school .
Was het toen
erg
in Koersel ?
Nee ,
want er was
de familie ,
de vrienden ,
de natuur , we speelden altijd buiten .
We vochten ,
maar steeds 1 tegen 1
en nooit iemand
die op de grond lag ,
meestal
voor knikkers
of het recht
om de boekentas te mogen dragen
van het meisje
met de blonde vlechten .
Over meisjes gesproken ,
de buren aan de linkerkant
het meisje daar ,
Mia ,
ik zou de autoplaatjes krijgen
als ik me zou uitkleden
en ik zou haar ook
in haar blootje mogen zien ,
ik kreeg de autoplaatjes
maar geen bloot ,
ze was véél ouder dan ik ,
11 jaar ,
de volgende avond lukte ik er echter
wél in ,
náh ! ,
m'n eerste vrouwelijk naakt ,
leve Koersel .
Patrick en ik
groeven in het zand
lange banen
om te knikkeren ,
we bouwden boomhutten
en onze knieën
waren steeds bloedbekorst .
Bij Patrick's vader ,
de rechter buurman
- een aannemer
met grote hopen stenen ,
ideaal speelterrein , -
daar met tienen
naar de zwart - wit TV kijken ,
echtscheiding bestond niet
ondenkbaar !
papa en mama waren immers familie ,
en er waren
begot
andere voordelen .
En de nadelen
waren voor de ouders .
Toen ik 9 was
verhuisden we naar Antwerpen
want de klanten kwamen niet meer
omdat de ouders hun Opel Record
verkocht hadden
en een Opel Kapitan
gekocht .
Dát
is hetzelfde gebleven .
Na 3 maanden
op het Xaveriuskollege
sprak ik geschaafd Antwerps ,
- ik gebruik soms nog
het Limburgse ' mich ' ,
vreemd . . . -
die 3 jaren ,
tot het Atheneum van Deurne ,
de ergste van m'n leven ,
maar dat heeft óók z'n leervoordelen ,
meer
dan het onze vader
of de katechismus :
goed gehumeurd zijn
is een beleefdheid
tegenover uzelf én de anderen .
_________
LOGION VIII
<< VOLG
UW EIGEN MOMENTEN
VAN HERKENNING
________
De mens is als een wijze visser ,
die zijn net wierp in de zee ,
en het ophaalde ,
vol kleine vissen uit de diepte .
Te midden van hen
vond de wijze visser
een grote , mooie vis .
Hij wierp alle kleine vissen
terug in de zee
en koos zonder aarzeling de grote vis .
Wie oren heeft om te horen die hore .>>
______________
_ _ _ _ _
<< Maar de mystieke kern
van elke spirituele traditie ,
hoe zuiver ook ,
zal
onherroepelijk
verduisterd raken
onder allerlei
niet
ter zake doende aangroeisels .
Dat geldt dus ook voor de gnostiek .
Voelt ge u aangetrokken
tot een spirituele traditie ?
Werp dan gerust uw net uit
in de zee van schriftgeleerdheid
die de traditie u biedt .
Uw net zal al snel vol raken met
dogma's
leerstellingen
geboden
verboden
oordelen
leefregels
verplichte rituelen
en wat al niet meer .
Alsof het daarover zou gaan .
Die hoeft de wijze visser niet .
Hij gooit ze respektvol
terug in de zee .
Maar in dat alles
is ook iets dat hem raakt ,
die ene grote vis ,
de mystieke kern van de leer .
Hij herkent die van binnenuit .
Die zegt hem iets
waarvan hij ervaart :
' Dat wist ik altijd al . '
Juist die ervaring
dit altijd al geweten te hebben ,
is het kenmerk
van de innerlijke gnosis .
Die grote vis neemt hij mee naar huis ,
die bewaart hij in zijn hart ,
want die is voedsel voor zijn ziel .
Wilt u zich verdiepen
in een spirituele traditie ?
Doe dan
niet
wat anderen
u vertellen wat u doen moet .
Volg uw
eigen
momenten van herkenning
en leer daarop vertrouwen .
Het zijn de richtingwijzers
op uw eigen pad .
Alleen zo
zult u tot de mystieke kern
van die traditie kunnen doordringen .
Er is een groot verschil
in sfeer en betekenis
met de vergelijkbare tekst
uit Matteüs 13 : 47 - 50 :
' Het hemelse koninkrijk
lijkt op een visnet
dat in de zee is uitgegooid
en waarin allerlei vissen terecht komen .
Wanneer het net vol is ,
trekken de vissers het op de oever .
Ze gaan daar zitten
om de goede vissen
bij elkaar in een kuip te doen ,
de oneetbare gooien ze weg .
Zo zal het ook gaan
bij het einde van de wereld .
De engelen zullen er op uit gaan
en de slechte mensen
tussen de goede uithalen
en ze in de brandende oven gooien .
Daar
zullen ze
huilen en knarsetanden . >>
Hier
zien we
overduidelijk
hoe Yeshua's filosofie
is verdraaid
misdraaid
ontaard
in een angstwapen ,
een controlavirus
ideologisch
leugenwapen .
<< Om te beginnen
is het koninkrijk bij Matteüs
in de hemel .
En dat is niet zo in Thomas .
Daar is het in de mens zelf .
Ook is er een verschil
in wat er met de vissen gebeurt
die volgens Matteüs oneetbaar zijn :
ze worden weggegooid .
Bij Thomas
worden ze respektvol
teruggezet in de zee .
Maar het grote verschil
zit hem in de uitleg .
Volgens Matteüs
verwijzen de oneetbare vissen
naar de zondaars
die op de dag des oordeels
door engelen
zullen worden opgehaald
om in de brandende oven
gegooid te worden .
Daar zullen ze huilen en knarsetanden .
Matteüs zwaait angst .
Thomas is
- en niet alleen in dit logion -
steeds vervuld van liefde . >>
_ _ _ _ _
LOGION XV
<< Het licht in de ander ,
dat bent u zelf .
____
Als u iemand ziet
die niet geboren werd uit een vrouw ,
werp u dan op uw aangezicht neer
en vereer hem .
Dat is uw vader . >>
_____________
<< In een
waarachtige
ontmoeting met een medemens ,
als u beiden
respektvol luistert
en
eerlijk antwoordt ,
kunt u soms
iets bijzonders ervaren ,
iets dat uitstijgt
boven
de tijdelijkheid van het bestaan .
Maar dat bijzondere
is niet alleen in die ander ,
het is ook in u .
De boodschap van dit logion is :
wat u ziet in die ander ,
is ook uw eigen Bron ,
uw eigen ' vader ' .
Als u het licht
in een ander zoudt zien ,
weet dan dat het licht
in de ander
ook uw eigen licht is .
Maak niet de vergissing
te denken
dat het licht
dat u in de ander ziet
een unieke eigenschap
van die ander is ,
waar u zelf
geen deel aan zou hebben .
Dat is de valkuil
van de slaafse verering
van spirituele meesters
of de bestempeling van uzelf
als leek
in vergelijking met
priesters
die beweren boven u te staan .
Een waarachtige leraar ,
zoals Yeshua ,
zal die verering niet accepteren ,
maar
naar uw
eigen
licht
terugverwijzen ,
zoals al bleek in logion 13 ,
waar hij Thomas terugverwees
naar het meesterschap in hemzelf .
Er is een Aramese versie
van het Onzevader
uit de eerste eeuwen .
Yeshua sprak Aramees , >>
Daarover
later meer .
<< en het Onzevader
zal door hem
dus in die taal zijn uitgesproken .
Het Onzevader dat wij kennen
is een Latijnse adaptatie ,
aangepast aan het Griekse dualisme . >>
Preciezer Bram Moerland :
'aan een bepaald segment
van het Griekse denken ,
namelijk het dualisme' .
Dit
is
essentieel .
<< dat zo'n grote invloed heeft gehad >>
Ja ,
een
verpletterende
invloed .
<< op de vorming
van de christelijke dogmatiek ,
eeuwen na Yeshua .
Het Aramees Onzevader
begint met de volgende zin :
' Bron van alle zijn
die ik ontmoet in wat mij ontroert '
Dat is heel wat anders dan
' Onze Vader die in de hemel is . ' >>
[ 186 - J ]
Over ontroering
___
Is uiteindlijk niet
het goede
dat wat ons
oprecht ontroert .
______
_ _ _ _ _
'
MARK SELIGER
LOGION XVI
<< DE DROOM
VAN
EENHEID
DIE ZICHZELF TENIETDOET
________
Mensen denken misschien
dat ik gekomen ben
om vrede op de wereld te brengen .
Zij weten niet
dat ik gekomen ben
om verdeeldheid te zaaien in de wereld :
vuur , zwaard en oorlog .
Want er zullen er vijf zijn in een huis ,
drie zullen tegen twee zijn ,
en twee tegen drie .
De vader tegen de zoon ,
de zoon tegen de vader .
En zij zullen staan als eenlingen .
______________ >>
<< Er zijn heel veel mensen
die menen
dat er pas vrede op aarde zal zijn
als we allemaal dezelfde mening hebben ,
of als we allemaal
hetzelfde geloof aanhangen ,
als we het allemaal
met elkaar eens zouden zijn .
Die moeten daarom ,
in het zogenaamde belang van de vrede ,
worden bekeerd ,
uitgedreven
of zelfs uitgeroeid .
En ,
o ironie ,
daarmee maken deze gelijkmakers
het leven op aarde
zelf tot een hel . >>
'Politiek korrekt '
!
En
de 3 andere
fascismes .
" Spelregels "
moeten vastgelegd
in wetten
en
Grondwet
om dit te vermijden .
<< Wat Yeshua bedoelt
is gans anders .
De vrede op aarde
zal pas dan bereikt worden
als we onze medemensen toestaan
anders
te zijn dan wijzelf ,
als we elkaar gunnen
onze persoonlijke eigenheid
te ontplooien ,
als we bereid zijn
onszelf
en onze medemensen
als unieke eenlingen
te ervaren
en daarvan de schoonheid te zien ,
als we elkaar
niet
klein houden
maar
elkaar bemoedigen ,
als we elkaar
ieders eigen lucht gunnen . >>
Hier
komen
St-Exupéry's woorden
voor de geest ,
vrij vertaald , een tanka :
<< Laat ze werken
aan een gemeenschaplijk project
en het zijn broeders ,
maar werp hen een homp brood toe
en ze verscheuren mekaar .
________ >>
<< Maar dat
zullen de fundamentalistische ideologen
van de eenheidsgedachte
niet dulden .
Dat zal
vuur , zwaard en oorlog
oproepen ,
brandstapels en kruistochten
heropvoedingsgestichten
en
terroristische aanslagen .
Maar dit logion
gaat niet alleen
over onze relatie
tot onze medemensen .
Het gaat ook over onszelf .
Wie
werkelijk
vrede op aarde wil ,
moet
eerst
de strijd tegen zichzelf staken
en vrede sluiten met zichzelf .
Pas wie vrede
met zichzelf
gesloten heeft ,
kan zijn medemensen
in vrede
hun eigen waarheid gunnen .
Wie verdeeld is
in zichzelf ,
zal zijn innerlijke strijd
botvieren
op de wereld .
Een vrede die
niet
verankerd is
in de harten van
eenlingen ,
zal vroeg of laat
als een zeepbel uiteenspatten .
Dit logion
is een logische aanvulling op het vorige .
Als ge het licht in een ander ziet ,
bedenk dan
dat dat licht ook in u is ,
werd daar gezegd .
Maar hier geldt de andere kant .
Als ge meent
de duisternis in een ander te zien ,
bedenk dan
dat die duisternis
ook
in u
schuilt . >>
Dit
is
iets
te
gemaklijk .
Kan niet de toets
der voorbeeldwet doorstaan .
<< Laat
eerst
het licht in uzelf
schijnen
op de duisternis in uzelf .
Pas dan is er vrede mogelijk .
Maar ook dat
zal
vuur , zwaard en oorlog
oproepen ,
namelijk in uzelf .
Beter gezegd :
het zal de oorlog zichtbaar maken
die u tegen uzelf voert .
Veel mensen verkeren
in een permanente staat van oorlog
met zichzelf .
En nog beter gezegd :
allerlei subpersonen in u
voeren oorlog met elkaar ,
stuk voor stuk
eigenwijze ego'tjes
die niet voor elkaar willen onderdoen .
5
is het symbool
van de volheid ,
de alles omvattende eenheid . >>
Wel wel wel .
Het Pentaïsme .
<< Er is in elke mens
een volheid ,
of heelheid .
Maar die heelheid
is verscheurd .
Er is
de
2 ,
symbool van de innerlijke verdeeldheid ,
die oorlog voert
met
de
3
hier symbool van de
3-eenheid
van
lichaam , ziel en geest .
Wie niet eerst
die oorlog in zichzelf beslecht
zal niet in staat zijn
in de buitenwereld vrede te stichten .
Hij zal zijn innerlijke verdeeldheid
projekteren
op de buitenwereld
en zo
ook daar
verdeeldheid zaaien .
Want wie
niet
de andere kant ,
het duistere ,
van zichzelf kan accepteren ,
wat dat ook zij ,
zal ook
niet
het anders zijn van de medemens
kunnen verdragen .
Dan wordt ge 1 van die mensen
die denken
dat er alleen vrede op aarde kan zijn
als we allemaal
hetzelfde vinden .
_ _ _ _ _
LOGION XVII
<< WAT YESHUA
TE VERTELLEN HEEFT ,
IS ONBESCHRIJFLIJK .
_________
Ik zal u geven
wat
geen oog heeft gezien
geen oor heeft gehoord
geen hand heeft aangeraakt
en wat
boven elke gedachte
verheven is .
_______________
<< Kan een tekst nog duidelijker zijn ?
Gewoonlijk wordt Yeshua gezien
als de vervulling van het Oud Testament . >>
Juist .
Dat is inderdaad
verkeerd
gezien .
Dat is
niet
de ware Yeshua .
<< Maar niet in de gnostiek .
Daar betekent Yeshua
juist een breuk met het O. T . >>
In plaats van
' Judeo - Christianisme '
zou men beter spreken van
' Yahwe - Shaoulisme '.
Niet alle Joden
waren en zijn
pro - Yahwe ,
en Shaoul 's ideologie
heeft zeer weinig te maken
met Yeshua 's filosofie ,
is er in feite
vijandig tegen .
<< De God van Yeshua
is een God
van liefde
en kan
onmogelijk
dezelfde zijn
als de wraakzuchtige God
uit het Oude Testament
_ _ _ _ _
Maar dat is zeker niet
de enige vernieuwing die Yeshua inbracht .
Allerlei woorden
die in de joodse kultuur
een traditionele uitleg hadden gekregen ,
werden door Yeshua
van een nieuwe betekenis voorzien .
Zo wordt bijvoorbeeld herzien
het opstandingsverhaal
uit het boek Daniel .
Onder de opstanding
werd in de joodse traditie verstaan
de opstanding uit de
lichamelijke
dood
_ _ _ _ _
aan het eind der tijden .
Maar de gnostische Yeshua >>
De ware Yeshua
<< beschrijft
de opstanding
als een spiritueel proces
in de mens zelf .
Daarom past hier
een waarschuwing ,
misschien vooral
voor de eigentijdse toehoorders
van Yeshua : >>
Hij is weer
hypervoorzichtig .
Moerland ,
de mensen weten ondertussen wel
eksakt
wat u bedoelt ,
en weten zelfs
diep van binnen
dat het de waarheid is ,
maar als ze het al
dúrven
weten ,
gaan de meesten
toch
voor iets " georganiseerd " kiezen .
<< Pas op ,
dit is anders
dan u
misschien
al meende te weten .
Het is iets
wat u
niet
met uw zintuigen kunt waarnemen .
U kunt het
ook niet
vatten
met het denken . >>
Pardon
? ? ?
<< Het is echt anders . >>
Het is
de logika zelf .
<< Daar hoort ook
een andere manier van verstaan bij . >>
Maar nee .
" Gewoon "
de moed na te denken .
<< Noot bij de vertaling
De laatste zin van dit logion
wordt vaak vertaald als
' en wat
nog niet
in het hart is opgekomen '
of
een vergelijkbare vertaling
met daarin het woord hart .
Hier staat in plaats van hart :
' gedachte '.
In de tijd van Yeshua
had het woord ' hart '
een andere betekenis .
_ _ _ _ _
Wij zeggen
dat een mens denkt met zijn hoofd .
Maar toen
meende men
dat een mens denkt
met zijn hart .
_ _ _ _ _
In sommige Engelse vertalingen
kwam ik hier het woord
' mind '
tegen .
Daar volgt men dus
voor de vertaling in hedendaags Engels
ook de betekenis
die het woord ' hart ' had
in de tijd van Yeshua . >>
Vroeger al
er over nagedacht
een adekwate vertaling
van
' mind '.
Zeker niet
' geest ' .
Het hangt van geval tot geval af .
Verstand .
Gedachte .
Het denken , denk .
Zelfs :
de denk .
" What's on your mind ? "
Wat hebt ge in gedachten ?
" The mindkiller "
De denkdoder .
" He has a good mind "
Hij heeft een goed verstand .
MARK SELIGER